WSPÓŁPRACUJEMY:
POLECAMY:
Pamiętamy... Wspomnienie o Pani prof. Irenie Huml
19 maja mija piąta rocznica śmierci prof. Ireny Huml - niezwykłej osobowości, która całe swoje życie poświęciła polskiej kulturze i sztuce, a jego ostatnie lata związała również z Krosnem i naszym muzeum, sprawując patronat honorowy nad Międzynarodowym Biennale Artystycznej Tkaniny Lnianej "Z krosna do Krosna" i wielokrotnie pełniąc funkcję Przewodniczącej Jury (2000-2015).
Prof. dr hab. Irena Zofia Huml-Bacz była polską historyczką sztuki, krytyczką, pedagogiem i prekursorką badań nad polskim rzemiosłem artystycznym i designem. Jej zainteresowania naukowe skupiały się w tym obszarze na okresie od poł. XIX poprzez cały XX w. Urodziła się w 1928 r. w Warszawie, w której mieszkała do śmierci (2015), którą ukochała i związała z nią główny nurt zawodowego życiorysu.
Prof. Irena Huml ukończyła dwustopniowe studia z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim (1957), a jej wybitna praca dyplomowa "Twórczość plastyczna Wojciecha Jastrzębowskiego", napisana pod kierunkiem prof. Juliusza Starzyńskiego, została opublikowana w pracy zbiorowej wydanej w 1963 r. pod red. tegoż profesora, zatytułowanej "Z zagadnień plastyki polskiej w latach 1918-1938". Pracą monograficzną "Warsztaty Krakowskie" obroniła tytuł doktora nauk humanistycznych (1970). Jej przewód habilitacyjny, w ramach którego napisała rozprawę "Polska Sztuka Stosowana XX w." zakończył się uzyskaniem tytułu doktora habilitowanego (1979). W 1990 r. uzyskała tytuł profesora nadzwyczajnego a wkrótce - profesora zwyczajnego (1992).
Zawodowo związana była z Instytutem Sztuki Polskiej Akademii Nauk. W instytucji tej rozwijała swoją karierę naukowo-badawczą, piastując ważne stanowiska i funkcje od roku 1953 do końca lat 90. XX w., a w okresie 1981-2014, czyli przez ponad 30 lat, jako niezwykły pedagog cieszący się autorytetem pośród młodych naukowców, prowadziła seminaria doktoranckie w zakresie architektury wnętrz, rzemiosła artystycznego i designu. Jej osobowość, wiedza i charyzma pedagogiczna pozwoliły na przygotowanie do pracy badawczej i wypromowanie nowych pokoleń doktorantów Historii Sztuki Instytutu Sztuki PAN.
Ważną dziedziną zainteresowań prof. Ireny Huml był obszar tkaniny, któremu poświęciła publikację "Polska Tkanina Współczesna" (Warszawa, 1989). W zamierzeniu Autorki było to syntetyczne przedstawienie biografii polskiej tkaniny współczesnej w okresie 1945-1989. Prof. Irena Huml była wybitną znawczynią jej historii. Potrafiła ponadto uchwycić w swoim przekazie atmosferę twórczą i ukazać niezaprzeczalne sukcesy tej dziedziny sztuki w skali międzynarodowej. Posługiwała się nie tylko przepiękną polszczyzną, ale w odniesieniu do historii polskiej tkaniny współczesnej i zjawiska fenomenu polskiej szkoły tkaniny był to język wysublimowany. Oprócz rzeczowej wiedzy potrafił on oddać szczególną poetykę i indywidualny sposób kształtowania włóknistej materii (które) wyróżniły współczesną tkaninę polską i znalazły się u podstaw jej światowej promocji. (I. Huml, Polska Tkanina Współczesna).
Prof. Irena Huml spoczęła w Alei Zasłużonych Cmentarza Wojskowego na warszawskich Powązkach. W naszej pamięci i w historii Muzeum Rzemiosła pozostaną wizyty Pani Profesor, która w Krośnie zachwycała się współczesnym szkłem, krywulkami, życzliwością ludzi i barokowym snycerstwem w kościele farnym. Lubiła pobyty w Krośnie i odwiedzała nas regularnie przy każdej edycji biennale, dopóki pozwolił Jej na to stan zdrowia. Po raz ostatni przebywała w Krośnie w 2012 roku, przewodnicząc obradom jurorskim podczas 7. MBATL "Z krosna do Krosna". Jej osobowość i wiedza ukształtowały i życzliwie, acz zawsze obiektywnie, wspierały rozwijające się w Krośnie wydarzenie z dziedziny współczesnej artystycznej tkaniny lnianej.
Prof. Irena Huml obdarzyła Muzeum Rzemiosła w Krośnie niezwykłym zaufaniem, powierzając naszym zbiorom swoją kolekcję współczesnej biżuterii niejubilerskiej. W ostatnich dwóch latach życia to właśnie muzealnicy z Krosna, z Dyrektorką Ewą Mańkowską na czele, składali wizyty Pani Profesor, spisując a następnie opracowując informacje na temat obiektów w kolekcji. W 2019 r., na jubileusz 30-lecia, Muzeum Rzemiosła stało się właścicielem tej niezwykłej kolekcji polskiej biżuterii wykonanej po 1945 r.
Kolekcja biżuterii niejubilerskiej składa się ze 141 elementów. Są to broszki, bransolety, pierścionki, wisiory, zawieszki, korale, paski, klamry, spinki do włosów. Wykonane po 1945 r., głównie z mosiądzu i miedzi, ale również z drewna, rogu zwierzęcego, ceramiki, szkła i tkaniny. Zaprojektowane i stworzone przez takich artystów jak Roman Modzelewski, Piotr Pietrzykowski, Włodzimierz Tiunin, Zygmunt Cichy, Barbara Munzer, Andrzej Lewandowski, Krystyna Gay-Kutschenreiter. Biżuteria ta stanowi świetny przegląd mody, jaka panowała w 2. poł. XX w. Najliczniej reprezentowana jest tu metaloplastyka lat 40. - 60. Możemy zobaczyć liczne brosze inspirowane wzorami umieszczonymi w ówczesnych podręcznikach do metaloplastyki dla artystów i rzemieślników (M. Knobloch "Metaloplastyka" 1956, P. Pietrzykowski "Galanteria metalowa" 1961). Niezwykle ciekawym elementem jest biżuteria wykonana z plastrów rogu zwierzęcego, zdobiona metalowymi plakietami. Są też "cepeliowskie" pamiątki i wiele innych. Kolekcja ta stanowi wyjątkowy zbiór, nigdy dotąd nie prezentowany szerszej publiczności. Obiekty z kolekcji prezentowane są obecnie na wystawie czasowej "KOLEKCJA. Sztuka gromadzenia - jubileuszowa wystawa na 30-lecie Muzeum Rzemiosła w Krośnie" prezentowanej obecnie w Piwnicy PodCieniami.
W tekście wykorzystano informacje pochodzące z następujących źródeł:
1. www.encyklopedia.biolog.pl/index.php?haslo=Irena_Huml
2. Irena Huml, Współczesna Tkanina Polska, Warszawa 1989
3. Magdalena Firlej (MRzK), opracowanie kolekcji biżuterii niejubilerskiej prof. I. Huml
fot. Archiwum fotograficzne MRzK, Wikipedia
