WSPÓŁPRACUJEMY:
POLECAMY:
O lnie w Krośnie
Finał "Z krosna do Krosna" 2008
Piąta edycja Międzynarodowego Biennale Artystycznej Tkaniny Lnianej -
"Z krosna do Krosna" na trwałe już wpisała się w artystyczny krajobraz letniego Krosna. Co dwa lata miasto gości nie tylko wyjątkowe dzieła powstałe na bazie włókna lnianego ale także autorów tych wyjątkowych prac. Na uroczystych otwarciach premierowej wystawy w Krośnie mieliśmy zaszczyt gościć nie tylko polskich twórców ale także artystów ze Słowacji, Czech, Izraela, Danii, Austrii i przede wszystkim z Ukrainy. Ostatni weekend sierpnia - piątek - jest świętem lniarskich tradycji Krosna. Piąta już edycja biennale daje możliwość pewnych podsumowań, refleksji, snucia planów na przyszłość.
OFICJALNE REZULTATY >>>
GALERIA LAUREATÓW >>>
GALERIA PRAC >>>
WERNISAŻ >>>
GALERIA WYSTAWY WĘDRUJACEJ >>>
Impreza startowała w 2000 roku, w momencie kiedy jeszcze świeża była pamięć o likwidacji jednego z największych zakładów lniarskich w Polsce - KROSNOLEN, popularnej krośnieńskiej "Lnianki". Organizacja wystawy "artystycznego lnu" była przedsięwzięciem dla niektórych ryzykownym, bo ... miałaby się kojarzyć ze zwolnieniem z pracy blisko 1500 osób. Na szczęście argument o konieczności dokumentowania i utrwalenia tkackich tradycji miasta przez Muzeum Rzemiosła w Krośnie przeważył.
XVI- wieczne Krosno słynęło z produkcji barchanów - krośnieńskie płótna znane były nie tylko na ziemiach polskich, ale również w sšsiednich krajach Europy. Uprawianie lnu należało do najbardziej rozpowszechnionych dawnych zajęć ludności, a jego przetwarzanie było przez stulecia jednš z podstawowych gałęzi gospodarki. "Krośnieńskie płótna" dostarczane były na dwór cesarski w Wiedniu, zamawiano je na ślubne wyprawy arystokratycznych panien młodych, o czym wspomina w swoich pamiętnikach Anna z Działyńskich Potocka. W latach 80. XIX w., dzięki poparciu Krajowej Komisji Przemysłowej i Galicyjskiego Wydziału Państwowego utworzono w pobliskiej Korczynie Krajowy Naukowy Warsztat Tkacki a w Krośnie Krajową Szkołę Tkacką, w której wykładali m.in. Henryk Gruszecki - autor podręcznika Technologia tkactwa ręcznego, Franciszek Daniszewski - profesor rysunku i malarstwa, znawca tkactwa wzorzystego, Bernard Jaroszewicz - artysta malarz, projektant tkanin. Należy wspomnieć także o Janie Szczepaniku, związanym z Krosnem i Korczyną, wynalazcy, konstruktorze, autorze wielu projektów z dziedziny fotografii, tkactwa, a nawet przesyłania obrazu na odległość. Kilkuwiekowe tradycje rzemieślnicze znalazły kontynuację w działalności, funkcjonującego do niedawna, przedsiębiorstwa KROSNOLEN, którego najwyższej jakości wyroby królowały przez kilkadziesiąt lat na rynkach całego świata. Popularna krośnieńska "Lnianka" nie przetrwała jednak czasu zmian ustrojowych i gospodarczych końca XX w.
Po chlubnych tkackich tradycjach Krosna pozostały jedynie wspomnienia, publikacje, archiwalia, trochę urzdzeń będących już muzealnymi eksponatami, piękna legenda o prządkach - dworskich pannach zaklętych w skały za karę, że tkały w święto, którym swoją nazwę zawdzięcza rezerwat geologiczny w pobliskiej miejscowości Czarnorzeki.
Międzynarodowe Biennale Artystycznej Tkaniny Lnianej jest próbą ocalenia kulturowego dziedzictwa regionu. Początkowo miała to być jednorazowa wystawa tkaniny lnianej, z takim pomysłem wystąpili Anna i Jerzy Pisowaccy, po dyskusjach, konsultacjach, a przede wszystkim dzięki wsparciu merytorycznemu prof. Ireny Huml i prof. Ewy Poradowskiej-Werszler postanowiliśmy spróbować zorganizowania imprezy cyklicznej - w okresie dwuletnim. Założenia merytoryczne zostały oparte na doświadczeniach Biennale Małych Form Tkackich. Założono, że prace zgłaszane na konkurs muszą zawierać minimum 75 % włókna lnianego, a wymiary mają się zawrzeć w granicach od 25 do 60 cm. Funkcję doradcy artystycznego krośnieńskiego biennale powierzono wówczas Ewie Marii Poradowskiej-Werszler z Wrocławia - założycielce, organizatorce wielu organizacji promujących tkactwo artystyczne, inicjatorce licznych przedsięwzięć artystycznych, jak Międzynarodowe Biennale "Małe Formy Tkackie", Międzynarodowy Plener - Sympozjum "Warsztat Tkacki - Kowary", przede wszystkim jednak wielkiej indywidualności w środowisku twórców tkaniny artystycznej.
Sam pomysł bazowania na włóknie lnianym był na tyle oryginalny, że stanowił wyzwanie dla artystów mimo, iż odbywał się poza uznanymi ośrodkami sztuki. Na 1. Międzynarodowe Biennale "Z krosna do Krosna" zgłosiło się 54 artystów z 8 krajów: Czech, Danii, Szwecji, Ukrainy, Słowacji, Finlandii, Rosji i Polski. Każda następna edycja wzbogacała się o prace kilkunastu nowych twórców. Wśród stu kilkudziesięciu artystów aż 14 brało udział we wszystkich kronieńskich spotkaniach: Aleksandra Bibrowicz-Sikorska, Anna Borsovska-Nemcova , Maria Chojnacka, Ewa Damborska, Kazimiera Frymark-Błaszczyk, Aleksandra Herisz, Tetiana Jadczuk-Bogomazowa, Halyna Kusko, Leszek Kwaśny, Tetiana Lukaszewicz, Olga Łukowska, Iwanna Tokar, Marta Tokar, Aleksandra Zuba-Benn.
Od samego początku zakładaliśmy, iż krośnieńskie biennale będzie jednocześnie "wędrującą" prezentacją tkaniny. Muzeum przez rok od wystawy premierowej stara się eksponować artystyczny len w galeriach polskich i zagranicznych. Tradycją już stało się, że prace z krośnieńskiego biennale prezentowane są w Muzeum Ukraińskiej Kultury w słowackim Svidniku, w Sarisskiej Galerii w Presowie, a uroczysty finisaż całego ciągu wystaw i ekspozycji ma miejsce w Göcsej Muzeum w Zalaegerszeg na Węgrzech. Cztery edycje Międzynarodowego Biennale Artystycznej Tkaniny Lnianej "Z krosna do Krosna" przedstawiane były w galeriach i muzeach polskich: BWA w Rzeszowie, Zakopanem, Gorlicach, w Galerii Mysłakowickich Zakładów Lniarskich "Orzeł", w ramach XXVII i XIX Międzynarodowych Warsztatów Twórczych Kowary, w Muzeum w Przeworsku, w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie oraz jako wystawa towarzysząca IX i X Triennale Tkaniny w Łodzi.
Podejmując się organizacji tkackiej imprezy artystycznej braliśmy pod uwagę zarówno konieczność wzbogacenia form pracy muzeum, jak i możliwość zapoczątkowania nowej kolekcji w zbiorach muzealnych. Muzeum Rzemiosła jest właścicielem ponad stu kilkudziesięciu tkanin przekazanych w darze przez artystów biorących udział w biennale, a także kilkunastu prac niezgłoszonych do konkursu. Dzięki nagłośnieniu i promocji biennale muzeum wzbogaciło się również o kilkadziesiąt eksponatów i archiwaliów dotyczšcych funkcjonowania Krajowej Szkoły Tkackiej, warsztatów tkackich z okolic Krosna, projektów i tkanin wykonywanych w spółdzielniach tkackich Krosna i Korczyny, koronek rymanowskich, brzozowskich i zręcińskich.
Siłą przekazu artystycznego krośnieńskiego biennale są dzieła, które dotykają zagadnienia, opartego na związku istniejącym między rzemiosłem a sztuką. Wiemy bowiem, że rzemiosło i sztuka stanowiły jedność, w czasach gdy rzemieślnik był również artystą - pisała Ewa Poradowska-Werszler we wstępie do katalogu 4. Biennale. Nie inaczej jest i w 5. edycji. Większość prac wykonanych jest technikami klasycznymi będącymi jasną odpowiedzią na dewizę biennale "Z krosna do Krosna". Być może len i konkursowy wymóg zastosowania go jako głównego i przeważającego materiału powoduje, że naturalnie kojarzy się z prostotą, spokojem, cierpliwością, trwaniem, równowagą, pogodą ducha, co odzwierciedlają nie tylko techniki prac ale i werbalne ich dookreślenia. Jednocześnie jednak pojawiają się dzieła wykorzystujące wszelkiego rodzaju działania tworzące tkaninę autorską, niepowtarzalną: malowanie, naszywanie, szydełkowanie, klejenie. Klasyczna dwuwymiarowość tkaniny rozprzestrzenia się i to zarówno poprzez zawładnięcie odległościami jak i zastosowanie materiałów kontrastujących z naturalną miękkością włókna - kamień, drewno, metal, zabrakło tylko szkła, tak kojarzącego się z Krosnem.
Porównując kolejne edycje biennale zauważyć można również tendencję do poszukiwania tematów nie tylko w naturze, legendach, symbolice, etnologii, czy wspomnieniach; coraz częściej prace interpretują refleksyjnie, dowcipnie a nawet filozoficznie świat...
jakim jest ?
Jakkolwiek odpowiadają - opowiadają o tym twórcy, każda z prac skłania do refleksji, dyskusji a nawet riposty artystycznej w internecie.
Tegoroczna edycja jest również początkiem nowego przedsięwzięcia. Zaproponowaliśmy studentom ostatnich dwóch lat i absolwentom (1 rok po otrzymaniu dyplomu) polskich uczelni artystycznych debiut w dziedzinie tkaniny. Nagrodą główną miałaby być wystawa autorska - nie ograniczająca się jednakowoż tylko do prac tkackich. Niestety w tym roku zainteresowanych było tylko 5 artystów. Być może w następnej edycji zaproszenie skierujemy do uczelni z obszaru Europy.
Prezentacja artystycznego lnu stała się w pewnym sensie "produktem turystycznym" promującym Krosno, z wykorzystaniem wszystkich dostępnych atutów regionu związanych z tradycjami tkackimi miasta. Sam tytuł: "Z krosna do Krosna" jednoznacznie kojarzy miasto z imprezą - mam nadzieję - również wizytówką kulturalną miasta. Czerpiąc z wyjątkowości połączenia obu krosien chcemy zaprosić Państwa na kolejne edycje Międzynarodowego Biennale Artystycznej Tkaniny Lnianej "Z krosna do Krosna".
Wydarzenie zostało objęte honorowym patronatem przez Ministra Kultury
i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego
oraz przez Prezydenta Miasta Krosna Piotra Przytockiego.
Patronat medialny: Polski Portal Menedżerów Kultury oraz Portal Kulturaonline.pl
Realizacja przy pomocy finansowej Województwa Podkarpackiego oraz Gminy Krosno.
