Zwyczaje i tradycje adwentu
Wystawa w Piwnicy PodCieniami
Od 22 listopada do 24 grudnia w Piwnicy PodCieniami (Rynek 5) można będzie zwiedzić wystawę "Zwyczaje i tradycje adwentu". Towarzyszyć jej będzie wiele atrakcyjnych wydarzeń. Wśród nich: "Koncert na wiersze" w wykonaniu duetu Quasi Una Fantasia połączony z wieczorem wróżb (29.11), świąteczny kiermasz książek i pamiątek (1.12) "Wilija św. Łucji- widowisko obrzędowe w wykonaniu zespołu "Rogowice" (13.12). W oparciu o wystawę dla szkół przygotowano również ofertę lekcji muzealnych.
W kalendarzu tradycji polskich adwent jest okresem szczególnym i wyjątkowym. Decyduje o tym bogata symbolika wypełniająca ten czas. W miastach to głównie wieńce adwentowe wieszane w domach i świątyniach oraz czekoladowe kalendarze przeznaczone dla dzieci. O ile bogatsza w tradycje adwentowe jest polska wieś. To tam niegdyś trąbiono na adwent, spotykano się w domach na wspólnym darciu pierza, przędzeniu, haftowaniu lub szyciu. W nastrój tajemnicy wprowadzała szara godzina - opowieści pod ukryciem nocy o duchach, strzygach, topielcach, czarownicach, czarach, smokach i ukrytych w ziemi skarbach. Symbolem adwentu, który chyba najtrwalej wpisał się w kulturę polską, są roraty - uroczyste msze odprawiane o świcie ku czci Najświętszej Maryi Panny. Trudno wyobrazić sobie adwent bez widoku dzieci idących do kościoła i niosących zapalone lampiony. W obecnych czasach dawne bogactwo zwyczajów adwentowych należy już do rzadkości i nieuchronnie odchodzi w przeszłość. Celem wystawy przygotowanej przez Muzeum Rzemiosła jest przybliżenie tradycji adwentowych - tak bliskich przecież naszym przodkom.
W obrzędowości sakralnej adwent jest czasem przełomu, gdyż zamykał, ale jednocześnie otwierał rok liturgiczny w Kościele. Ponadto jest czasem przygotowania do obchodów jednego
z najważniejszych świąt kościelnych - Bożego Narodzenia. Stąd w dawniej powiadano: "Narodzenie - adwent czyni".
W obyczajowości ludowej adwent jako czas przełomu jesieni i zimy, był głównie okresem odpoczynku i wyciszenia. Dla rolników był to okres wytchnienia po ukończonych ciężkich pracach polowych. Ale z drugiej strony stawał się okresem wzmożonego życia towarzyskiego, zwłaszcza na wsi. Sprzyjały temu spotkania przy darciu pierza i całonocne gawędy o niesamowitych historiach.
Adwent to czas, w którym w sposób szczególny dochodzi do krzyżowania się sacrum i profanum. Czas zadumy i postu oraz uroczystości popularnych świętych kościoła chrześcijańskiego był jednocześnie czasem intensywnych zabiegów ludowych o pogańskim charakterze. Z obchodami św. Katarzyny i św. Andrzeja wiązały się tradycje wróżb "matrymonialnych" dla panien i kawalerów. W dniu św. Łucji broniono się przed najazdem czarownic i jednocześnie wróżono pomyślność plonów na przyszły rok. Pośród czterech tygodni pełnych powagi odnaleźć można również chwile radości, gdy św. Mikołaj przynosi dzieciom prezenty i gdy górnicy dostają specjalną dyspensę na wielką imprezę barbórkową.
Eksponaty prezentowane na wystawie "Zwyczaje i tradycje adwentowe" pochodzą ze zbiorów: Muzeum Rzemiosła w Krośnie, Muzeum Okręgowego w Tarnowie Muzeum Etnograficzne, Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie, Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego w Bóbrce oraz Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu.
Magdalena Grzybała (MRzK)
Fot. Mariusz Kus (MRzK)
Więcej o wydarzeniu
OFERTA LEKCJI MUZEALNYCH:
- Sakralny i ludowy aspekt adwentu
- Od andrzejek do św. Łucji. Wróżby i przepowiednie okresu adwentu
- Święci adwentu w ikonografii i tradycji ludowej
- O stroju górniczym i górniczych zwyczajach
Lekcja dostępna od 4 grudnia - Dnia Św. Barbary
Obowiązuje wcześniejsza, telefoniczna rezerwacja grup:
tel. 13 43 241 88 oraz 13 432 77 07
Godziny otwarcia wystawy:
- pon. - pt.: 9.00 - 15.30
- sob.: 10.00 - 14.00
Ostatnie wejście 30 min. przed zamknięciem ekspozycji.
Ceny biletów:
- bilet normalny: 5 zł
- bilet ulgowy: 3 zł
- bilet grupowy: 30 zł (max. 25 os.)
- przewodnik: 10 zł (od grupy max. 25 os.)
- lekcja muzealna: 40 zł (od grupy max. 25 os.)